Konut ve çatılı işyerlerinde kira sözleşmesinin sone ermesi, kiracı ve kiraya veren bakımından değişiklik göstermektedir.

Belirli süreli kira sözleşmesinin sona ermesi için kiracının, her kira yılının bitiminden en az 15 gün önce kiraya verene bildirimde bulunması gerekirken kiraya veren, sözleşme süresinin bitimini öne sürerek sözleşmeyi sona erdiremez.

Kiraya veren, herhangi bir sebep göstermeden kira sözleşmesini sona erdirmek istiyorsa 10 yıllık uzama süresinden sonra uzayacak her kira döneminin bitimine en az üç ay kala bildirimde bulunmalıdır.

Belirsiz süreli kira sözleşmeleri içinse kiracı her zaman, kiraya verense kiranın başlangıcından sonra on yıl geçtikten sonra genel hükümlere göre sözleşmeyi fesih bildirimiyle sona erdirebilir.

Yukarıda anılan düzenleme yasada yer almakta olup amacı, evi/işyerini elinde bulunduran kiraya verenin kiracıyı mağdur etmesinin önüne geçmektir; fakat tabii ki taraflar, aralarında bir tahliye taahhütnamesi düzenlemeye karar vererek tahliye tarihini daha önceden belirleyebilirler. Bu durumda taraflar, öngörülü davranarak ileride doğabilecek bir mağduriyetin önüne geçmiş olurlar.

Tahliye taahhütnamesi, kiracının belirli bir tarihte kiralananı, herhangi bir ihtara gerek kalmaksızın tahliye edeceğine ilişkin verdiği taahhüdün altına imza atmasıyla hazırlanmış olur. Kiraya veren de bu belgeye imza atabilirse de hukuki yönden bir zorunluluk yoktur.

Tahliye Taahhütnamesinin Alım Zamanı;

Tahliye taahhütnamesi, muhakkak kira sözleşmesinin imzalanmasından sonra alınmalıdır. Kira sözleşmesiyle birlikte alınan taahhütname, kiracı kabul etmiyorsa geçerli değildir; çünkü kiraya veren karşısında ihtiyaç sahibi kiracının korunmasını hedefleyen Yargıtay, kira sözleşmesiyle birlikte alınan tahliye taahhütnamesinin kiracının mecbur kalarak, irade sakatlığı içinde imzaladığını kabul etmektedir. Bu yüzden yasaca güvence altına alınan kiracının, kira sözleşmesini imzaladıktan sonra tahliye taahhütnamesini ihtiyaç sebebiyle imzalamaya mecbur olması, ihtimal olmaktan çıkacaktır. Pek tabii kiraya verenin hata, hile ya da ikrah yoluyla kira sözleşmesi imzalandıktan sonra tahliye taahhütnamesi imzalatması mümkünse de bunun iddia eden yönünden ispatlanması gerekmektedir. Halbuki ilk ihtimalde, kira sözleşmesiyle birlikte alınan tahliye taahhütnamesinde irade sakatlığının varlığı, bir karine olmaktadır.

Boş Tahliye Taahhütnamesine İmza Atılması ;

Uygulamada sıkça karşılaşılan ve hukuki uyuşmazlıklara konu olan durum ise ihtara ve ihbara gerek kalmaksızın evin belirlenen tarihte tahliye edileceğini taahhüt eden bir tahliye metnine, tarih atılmadan önce kiracının imzasının alınmasıdır. Bu durum, her ne kadar kiracının mağdur olacağı somut olaylar doğurabilirse de kiraya verenin imzadan sonra kafasına göre bir tarih atmasını, Yargıtay kararları doğrultusunda meşru kılmaktadır; zira Yargıtay, “Boş tahliye taahhütnamesine imza atan kiracının, bunun sonuçlarına katlanmayı kabul ettiği” görüşündedir. Bu durumda kiraya veren, elinde tarih olmayan taahhütnameye bulunduğu günün tarihini atarak dahi yasal yollardan tahliye talep edebilmektedir. Burada önem arz eden nokta, imzanın kiracıya ait olduğudur. Kiracı imzaya itiraz ettiği andan itibaren öncelik, imzanın kiracıya ait olup olmadığının tespiti olacak ve sonrasında tahliye kararı verilecektir.

Yasal Yollara Başvurma Süresi;

 Kiraya veren, tahliye tarihi gelse bile kiracıyı tahliyeye zorlamayabilir. Örneğin ihtiyacı sebebiyle kiracıya bir tarih bildirip buna istinaden imza alan kiraya verenin, o tarihte ihtiyacı ortadan kalkarsa kiracısını çıkarmaktan vazgeçmesi de mümkündür. Bu durumda kiraya veren elindeki taahhütnameyi kendisine sürekli bir güvence olarak kabul etmemelidir.  Tahliye davası ya da tahliye takibi, tahliye tarihinden itibaren bir ay içerisinde açılmalıdır. Aksi takdirde kiraya verenin kira sözleşmesini sebep göstermeden sona erdirme imkanı ortadan kalkar. Bu düzenleme, kiraya verenin keyfi davranışlarını engellemeye yöneliktir.

Tahliye taahhütnamesine dayalı tahliye davası veya tahliye takiplerinde uyuşmazlık; süreler, itirazlar, beyanlar açısından iyi analiz edilmeli ve hukuki yol, Yargıtay kararları ışığında izlenmelidir. Hak kayıplarının önüne geçilmesi için hukuki danışmanlık alınması ve bu danışmanlıkta avukatın tarafların sulh olma ihtimalini değerlendirmesi tavsiye edilir.