İSTİHKAK DAVALARI NEDİR?
Malikin eşya üzerindeki egemenlik hakkını bir yandan el atmanın önlenmesi davasıyla korurken, öte yandan malike istihkak davası açma hakkı istihkak davası açma hakkı tanınmıştır. İstihkak davası da mülkiyet veya ayni bir hakka dayandığından malik veya sınırlı ayni hak sahibi tarafından zilyetliğini gasp eden veya iade etmeyen kişilere karşı açılan ayni bir davadır. Taşınmaz henüz tapuya tescil edilmemiş olsa dahi bu dava açılabilir.
Taşınır mallarda istihkak davasının malın tekrar malikine teslimi iadesi geri verilmesi için açılır. Henüz adına tapu kaydı düzenlenmeyen ancak mülkiyeti kazanmış olan kişi dahi el atmanın önlenmesi davasını açabilir. Mülkiyet paylı ise müşterek maliklerden her biri tek başına dava açabilir. Müşterek mal, pay ve paydaş çoğunluğu ile kiraya verilmiş ise kiraz sözleşmesine iştirak etmemiş paydaşın kiracı aleyhine el atmanın önlenmesi davası açma hakkı bulunmamaktadır.
Malikin el atmanın önlenmesi davası için tecavüzün doğrudan mülkiyet hakkına el atılması şeklinde olması şart değildir. Zarar verme veya zarar tehlikesinin mutlak olması da el atmanın önlenmesi davası açılmasına yeterlidir.
İptal ve tescil davalarından tüm iştirakçilerin birlikte dava açtığı veya olurlarını vermesi halinde bir kısım iştirakçilerin daha sonra davaya devam etmemeleri veya davadan vazgeçmeleri öteki iştirakçilerin davaya devam etmelerine bir engel teşkil etmez.
Sınırlı ayni hak sahibi bu hakkına haksız olarak el atılması halinde el atmanın önlenmesi davası açabilir. Sahipsiz şeyler, menfaati umuma ait olan mallar devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Hazinenin el atmanın önlenmesi davası açma sıfat ve yetkisi bulunmaktadır. Belediye sınırları içerisinde bulunan meralar, yollar, meydanlar, parklar,mezarlıklar gibi yerler hakkında belediyelerin davası sıfatıyla el atmanın önlenmesi davası açabilecekleri yine uygulamada kabul edilmektedir. Zilyet sıfatına sahipler, kişisel hak sahipleri, vakıf malları ile ilgili vakıflar genel müdürlüğü, apartman yöneticisi gibi kişilerde bu davayı açabilir. El atmanın önlenmesi davaları genellikle adli yargı mahkemelerinde açılmaktadır. Görev hususunun doğru tayin edilmesi için davacının el atmanın önlenmesi veya tahliye sözcüklerinden hangisine kullandığına değil dayandığı ileri sürdüğü vakıalara bakılmalıdır.
Kural olarak el atmanın önlenmesi davalarında dava konusu taşınmaz hangi ilçenin idari sınırları içerisinde bulunuyorsa, o ilçe mahkemesi yetkilidir. Taşınmazın tapu kaydının başka yerde kayıtlı olması değinilen yetki kuralını etkilemez.